MALO O NASTANKU STAKLA

Prvi tragovi o staklu nas vuku u Egipat i to u 3000. god. p.n.e. Tu su pronađeni prvi ostatci stakla od kojega su tada pravljeni samo ukrasi.
Staklo se u Evropi počelo proizvoditi u 11. vijeku. Kvalitet tog stakla je bio veoma loš, bilo je puno neravnina i odstupanja u debljini stakla. Poslje se počelo praviti kvalitetnije staklo postupkom ljevanja, tako što se izljevalo deblje pa se ohlađeno brusilo i poliralo dok nisu postignuti željeni kvalitet i debljina.
U to vrijeme staklo je bilo veoma skupo i uglavnom se ugrađivalo samo na kraljevske dvorce i palate.
Sredinom 20. vijeka u Belgiji i SAD je proizvedeno staklo Liby-Owenovim postupkom.
Novi postupak je prekretnica u proizvodnji stakla, tek sa njm je počela masovna proizvodnja stakla.
Ovim postupkom se staklo u kontinuiranom procesu valjcima izvlačilo iz peći za taljenje. Brzina procesa je diktirala debljinu staklenih ploča. Ali i ovaj proces nije u potpunosti rješio razlike u debljini stakla.
Napokon rješenje je došlo kada je Pilkington 1952 god. razvio postupak izrade float-stakla, koji je vrlo ekonomičan, a omogućava masovnu proizvodnju ravnoga stakla.
Pilkington je prvi izmislio da staklo nakon taljenja više ne ide na valjke već prvo pliva u kositrenoj kupci.
Zbog kositrene kupke (eng. floating) se ravna ploča stakla i kod nas uglavnom zove flot-staklo.
U kupci nastaju dvije idealno paralelne površine, a nakon kupke staklena traka se uvodi diektno u proces kontroliranog hlađenje koje je važna stvar  u industrijskoj proizvodnji stakla.
Float-staklo je osnovni proizvod za skoro sve vrste visokovrijednog stakla.
Postoji dosta vrsta stakla. Ono se razlikuje po kvalitetu, čvrstoći, boji, glatkoći itd..

VRSTE STAKLA

Nadam se da će vam ova podjela  i kratko objašnjenje pomoći da se opredjelite za staklo u vašim prozorima i vratima.

Obično (Float) - staklo se pravi pomoću float tehnologije.
Visoke je kvalitete, prozirno, ravnih, paralelnih površina, prirodnog izgleda i bez deformacija.
Pravi se bezbojno, bronca, zeleno, sivo, azur i tamno plavo.

Polu reflektivno - staklo odbija sunčeve zrake ali ne u toj mjeri kao reflektivno, već upija jedan dio svjetlosti i energije. Postoji u bezbojnoj, zelenoj, azur boji. Najviše se koristi za postakljavanje fasada, fiksnih stjena, ulaznih vrata itd..

Reflektivno - staklo presvučeno je tankim slojem koji na površini izaziva refleksiju svjetlosti. Ako se sa njim ostakljuju lokali ili poslovne zgrade obično je obojen u plavu, zelenu ili smeđu.
Stepen refleksije se postiže debljinom sloja nanesenog na površinu stakla. Upotrbljava se najviše na objektima gdje se želi postići potpuna privatnost unutrašnjeg prostora.

Ornament staklo - je ravno staklo sa raznim detaljima sa jedne ili obe strane. Upotrbljava se tamo gdje prozirnost stakla nije poželjna ali se zadržava prolaz svjetlosti.
Može biti pljeskareno i matirano bronzom ili žutom bojom. Kod nas se najčešće ugrađuju : Delta, Nijagara, Kura, Crepi, Oceanic itd..

Žičano staklo -  je staklo u koje je ubačena žica dok je staklo bilo u tečnom stanju i ono se najčešće koristi kod ostakljavanja ulaznih vrata u stambene zgrade i sl., gdje god postoji sumlja da bi staklo moglo biti izloženo razbijanju. Žica u staklu omogućava koheziju pa se staklo nemože raspasti i nekoga povrijediti a kroz prozor se i dalje nemože proći.

Kaljeno staklo - se kali na određenoj temperaturi,radi postizanja veće tvrdoće. Kako se na većoj temperaturi mjenja struktura stakla, ono se prilikom razbijanja mrvi u manje komadiće da nebi nekoga povrjedilo kao i kod stakla od auto-šajbe.

Pljeskareno staklo - se dobija tako što se abrozivni materijal nanosi na staklo pod velikim pritiskom.
Staklo se može pljeskariti kompletno, a možemo pljeskariti samo neke djelove stakla.
Tako da se mogu iscrtati zanimljivi geometriski oblici.

Satinirano staklo - se dobija završnom obradom običnog stakla kontinuirano sa kiselinom tako se osigurava ravnomjerna obrada stakla. Ovaj proces nam omogućava veći i bolji izbor detalja na staklu a moguće je i prenošenje grafičkih motiva na staklo, logotipova, ponavljajućih uzoraka itd...

Brušeno staklo - se koristi uglavnom kod primjene stakla u opremanju enterijera u stanovima (stolića, polica i sl.). Bruse se uglavnom rubovi stakla da se na njih nemože povrjediti ili da bi na njih bolje prionili npr. boja, silikon, dihtung itd..

Laminirano (sigurnosno staklo) - se sastoji od dva ili više slojeva stakla i jedniga ili više slojeva PVB-a (poluyvinylbutyral), koji daje staklu veću čvrstoču i elastičnost.
Ako se staklo razbije komadići se neraspršuju već ostaju u okviru zahvaljujući plastičnim međusloju.
Još jedna njegova dobra karakteristika je što staklo upija zvučne vibracije širokoga spektra i omogućava bolju zvučnu izolaciju od običnoga stakla.

Neprobojno staklo - je staklo koje je ljepljeno tekućim kristalima i filmom, debljine minimalno 10 mm : otporno je na udarce, metke .., sve zavisi od kategorije željene zaštite (npr.do razine 44 Magnuma ili Kalašnjikova). Obično se koristi za pregradne stjene,šaltere itd.. A proizvodi se u raznim bojama.

Vatrootporno staklo - štiti od plamena, dima i toplih plinova i ima nekoliko slojeva. Ne propušta toplinu u trajanju minimalno od 30, 60, 90 ili 120 min. , zavisno o potrebi. Izrađuju se od stakla ljepljenih folijom.

Razlika u karakteristikama PVC, aluminijumske i drvene stolarije

Da bi se ispunili sve viši standardi na polju smanjenja potrošnje top. energije i zaštite čovjekove okoline koje nameće Evropska Zajednica osnivaju se razni instituti koji vrše ispitivanja i definišu zahtjeve koje bi građevinska industrija morala da ispuni u narednom perodu.
Rezultate istraživanja koje ćemo prikazati radio je institut GRADBENI CENTAR SLOVENIJE (GCS)
http : //gcs.gi-zmrk.si / . Rezultate je prezentovala Energetsko savjetodavna služba ENSVET koja je osnovana u okiru GCS-a. ENSVET ima ulogu da informiše, savjetuje i obrazuje sve subjekte koji imaju veze sa građevinarstvom. Podaci koje ćemo iznjeti mogu se provjeriti direktno na http://gi-zmrk.si/ensvet.htm.
Najvažnija stvar kada je stolarija u pitanju je svakako njena toplotna izolacija. Ona zavisi od nekoliko fatora od kojih je najvažniji materijal od koga se prave prozori i kvalitet stakla koji se stavlja u prozore.
Kada su u pitanju PVC i drvo profili za iradu ramova i krila širine od 70mm pa na više smatraju se energetski prihvatljivim za primjenu u građavinarstvu. Po tim zahtjevima al. profili bilo da su bez termo-mosta ili sa termo-mostom ne zadovoljavaju zahtjevanu toplotnu provodljivost. Aluminijum dolazi u obzir samo kao spoljna maska na PVC ili drvo. Uporedna analiza materijala od kojih se radi stolarija je donekle otežana zbog PVC profila koji se prave sa različitim brojem komora ali rezultati su ipak uporedivi :


 - PVC profili


1.     trokomorni profili širine poprečnog presjeka 60-65 mm imaju koeficijent toplotne provodljivosti kr = 2 ÷ 2,4 W/m²K
 2.     četvorokomorni profili širine 65-70 mm imaju koeficijent toplotne provodljivosti kr = 1,6 ÷ 1,8 W/m²K
 3.     petokomorni profili širine 70-75 mm imaju koeficijent toplotne provodljivosti kr = 1,1 ÷ 1,4 W/m²K

- Drvo

Ram i krilo širine poprečnog presjeka 65-70 imaju koeficijent top. provodljivosti kr = 1,6 - 1,8W/m²K u nekim publikacijama se daje poređenje da je taj koeficijent približno isti kao kod trokomornih PVC profila.


- Aluminijum


1.     Ram i krilo bez termo-mosta širine 70 mm ima koeficijent top. provodljvosti kr = 10,0 W/m²K


2.     Ram i krilo sa termo-mostom širine 70 mm ima koeficijent top. provodljvosti kr =  6,0 W/m²K

        Uzimajući u obzir gore navedene podatke i znajući da profil ALUPLAST  IDEAL 4000 ima koeficijent toplotne provodljivosti kr = 1,1 W/m²K, lako je napraviti poređenje:

	Aluplast ideal 4000	Drvo	AL. bez termo-mosta	AL. sa termo-mostom
Kr (W/m²K)	1,1	1,8	10,0	6,0

Za drvo je uzeta viša vrijednost koeficijenta toplotne provodljivosti zbog toga što drvena stolarija koja se kupuje na teritori bivše SFRJ uglavnom nije najvišeg kvaliteta. Ono što je još značajnije kasa je al. u pitanju treba primjetiti da je koeficijent toplotne provodljivosti al. veći za 2,14 pa do 3,6 puta od prosječnog koeficijenta top. provodljivosti termopan stakla od 24 mm (4-16-4) koje nije punjeno argonom. Iz tog razloga se stolarija od al. više ne ugrađuje u stambene prostore u EZ. Izuzetak su strukturne i polustrukturne fasade, ali kod njh je procentualno učešće al. profila skoro zanemarivo u odnosu na površinu stakla.
U odnosu na PVC profile koeficijent top. provodljivosti al. profila  sa termo-mostom je za 5,45 puta veći a ti znači i da su toplotni gubitci isto toliko puta veći. Zbog toga dolazimo do apsurdne situacije da termopan staklo povećava  koeficijent top. provodljivosti cjelogprozora od PVC profila, a kod aluminijumskih ga smanjuje.
U  drugoj tabeli je prikazan koeficijent top. provodljvosti prozora 1m x 1m zastakljenim termopan staklom 4-16-4 punjenim argonom.

	Aluplast  Ideal 4000	Drvo	Al bez termo-mosta	Al  sa termo-mostom
Kw(W/m²K)	1,34	1,62	4,9	3,3

Ova tabela daje pravu sliku i odnos  koeficijenta top. provodljivosti kompletnog prozora. Ovi podaci treba da idu u prilog stolariji koju mi prodajemo. Pogotovo što većina prizvođača stolarije nema u ponudi niskoemisiona stakla punjena argonom. U tabeli 3. su dati koeficijenti toplotne provodljivosti prozora dimenzije 1m x 1m gdje je dato realnije poređenje u odnosu na tržište na kojem se prodaju naši proizvodi.

	ALUPLAST Ideal 4000 IZO staklo argon	PVC četvoro- komorni profil, IZO staklo bez argona	PVC trokomorni profil,  IZO Staklo bez argona	Drvo IZO staklo bez argona	AL. sa termo-mostom IZO staklo bez argona	AL. bez termo-mosta IZO staklo bez argona
Kw(W/m²K)	1,34	2,36	2,56	2,4	4,08	5,68

                                   Tabela 3
                                

U tabeli 3 se vidi da su uštede u dogrijavanju prostorija očigledne ako se kupac odluči za naš proizvod.    

ZA SVE INFORMACIJI O PRODAJI NA E-MAIL: kreceljb@gmail.com

KOLIKE SU UŠTEDE TOPLOTNE ENERGIJE KORIŠĆENJEM PVC I AL STOLARIJE

Uštede su ogromne, pogotovo kada se u stolariju stavi  Low-E staklo punjeno argonom i takva stolarija će se vrlo brzo otplatiti. Jedan od najvećih kvaliteta naše stolarije je upravo ušteda u energiji koja se ostvari u odnosu na stare drvene i al. prozore manjih širina profila. Pretjerana potrošnja energije u zimskom periodu postaje sve veći problem kako kod nas tako i u svijetu. Zbog toga je Evropska Unija izglasala zakon ''Odredba o štednji energije EnEV'' koji je stupio na snagu 01.02.2002.god. Suština ovog zakona se odnosi na zaštitu čovjekove okoline, ali akcenat je bačen upravo na štednju energije, odnosno na proizvodnju tzv. ''niskoenergetskih'' kuća. Koncept ''niskoenergetske''  kuće definiše objekat koji će trošiti 30% manje energije u odnosu na postojeće standarde. Trenutna prosječna potrošnja energije po vidovima je prikazana na slici 1. Na slici se vidi da se najviše energije potroši upravo na grijanje 78%

Zakon EnEV je vrlo strog i tačno definiše na koji način se te uštede moraju ostvariti, a to su :

- upotreba novih materijala u gradnji koji imaju bolju toplotnu izolaciju
- ugradnja uređaja koji su bazirani na novim tehnologijama
- ugradnja stolarije koja zadovoljava stroge zahtjeve po pitanju toplotne i zvučne izolacije. Stolarija mora spadati u klasu od najmanje 35dB
- ostakljivanje termoizolacionim staklom punjenim argonom, ili upotreba  LOW-E tj. niskoemisionog stakla, ili i jedno i drugo, jer maksimalni kooficijent toplotne provodljivosti ne smije prelaziti 1.5W/m²K
Svi novi objekti moraju biti građeni prema EnEV-u, a takođe i svi stari objekti na kojima se vrši renoviranje ako se radovo odnose na više od 20% jedne strane objekta.
S obzirom da se najviše energije troši na grijanje nekoliko kompanija koje proizvode profile za PVC stolariju (Kommerling, Accord i Actual) su uradila nezavisna istraživanja i došle do nekih preciznih podataka o uštedama. Ispitivanja u sva tri slučaja su vršena na referentnom objektu površine 130m²  i ukupne staklene površine od 30 m² .
Poređenje je vršeno  između PVC stolarije sa koeficijentom toplotne provodljivosti 1,1W/m²K i ostalih PVC profila, aluminiske i drvene stolarije. Koeficijenti  koji se nalaze na tabelama se odnose na toplotnu provodljivost stakla.
Rezultati su sljedeći:
1. Kommerling je svoje rezultate predstavio u  potršnji lož ulja po kvadratnome metru prozora i vrata (tabela 1).

                                                        Tabela 1

2. Akord je svoje rezultate prikazao kroz konkretnu uštedu u novcu (tabela 2).

                                                        Tabela 2
3. Actual je prikazao uštedu u potrošnji zemnoga gasa u m³ po jednoj grejnoj sezoni (Tabela 3).

                                                    Tabela 3
Na osnovu ovih tabela lako se može izvesti računica kolike uštede bi se ostvarile kroz eksploatacioni vijek PVC stolarije. Ovi podaci su jako važni za ova područija jer skoro sva stolarija koja je ugrađivana  u periodu 70-ih i 80-ih godina je drvena i njen eksplotacioni vijek je na izmaku i došlo je vrijeme da se zamijeni sa funcionalnijom, ljepšom i lakšom za održavanje.
Primjetan je trend da raste upravo broj takvih kupaca, tj.onih koji mjenjaju staru drvenu stolariju.
Zakon EnEV će vremenom početi da se primjenjuje i na teritoriji svih država nekadašnje SFRJ i smatram da je važna informacija da prozori i vrata  sa kojim ja radim su od profila IDEAL 4000 (5-komorni sistem sa dva dihtunga) i IDEAL 5000 (5-komorni sistem sa dva dihtunga) njemačke firme Aluplast već sada zadovoljavaju norme ovoga zakona koje se odnose na stolariju.

ZA SVE INFORMACIJI O PRODAJI NA E-MAIL: kreceljb@gmail.com

LOW-E STAKLO ILI NISKOEMISIONO STAKLO

Low-e staklo (niskoemisiono) smanjuje gubitak toplote za 60-70% u poređenju sa običnim IZO staklom.
Taj efekat daje mikronski tanak ali zato vrlo efikasan i funkcionalan sloj metala koji u infracrvenom području djeluje kao reflektor. Low-e staklo se proizvodi u dve varijate. U hard-coating varijanti se za vrjeme proizvodnje na površinu stakla nanosi željezni oksid. A u soft-coating varijanti se nakon procesa proizvodnje stakla, postupkom katodnih zraka, nanosi više slojeva željeznog oksida u visokovakumiranom postrojenju.
Low-e staklo blokira prolaz IR zraka, a propušta sunčevu svjetlost. Zato ako želimo da blokiramo gubitak toplotne energije iz prostorije unutršnja strana (prema prostoriji) IZO stakla mora biti Low-e, tada dopuštamo ulazak sunčeve toplote koja pomaže grijanju prostorije, a ako želimo spriječiti ulazak sunčeve toplote tada low-e staklo postavljamo na vanjsku stranu IZO stakla. Bitno je da se sloj željeznog oksida uvjek okreče u unutrašnjost IZO stakla.

STAKLO - najvažnija stavka u vašem prozoru

Staklo je najvažniji element u prozoru i ono zauzima najveću površinu prozora.
Upavo iz tog razloga  su se na starim prozorima sa jednosrukim staklom pojavljivali enormni gubici toplotne energije. U savremenom građevinarstvu najviše se koristi izo ili termoizalaciono staklo.
IZO staklo je staklo koje je sastavljeno od dve staklene ploče, najčešće debljine 4mm odvojenih međusobno hermetički zatvorenim međuprostorom koji može biti napunjen zrakom ili nekim plemenitim gasom (argon,kripton,xenon,sf6 ).
Od vrste gasa i stakla direktno zavisi i toplotna izolacija.Što je gas teži to je bolja toplotna izolacija.Za svaki gas je posebno zahtjevana optimalnaširina međuprostora :

-Zrak ili argon - debljina al. distancera 16mm
-Kripton - debljina al. distancera 10mm
-Xenon - debjina al. distancera 8mm
-SF 6 debljina al. distancera 8mm

Prije spajanja distancera u ram u njih se prvo mora sipati molekular koji služi za isušivanje vlage koja bi se eventualno zatekla u prostoru izmedju dva stakla tokom proizvodnje. Takodje molekular osigurava nizak nivo vlage koja bi mogla  ući u medjuprostor zbog raznih uticaja.
Butil(polyisobutylen) služi za ljepljenje i izolaciju i on je prva barijera IZO stakla. Butil osigurava nizak prolaz vlage, pare i gasova a ima otpornost na starenje, pucanje i termičku stabilnost. Butil se nanosi tako što ga mašina zagrije i nanese na al. distancer prije njgovog ljepljenja na staklenu površinu.
Butil je samo osjetljiv na vodu i vodenu paru,pa zbog toga na njega moramo nanjeti drugi kit.

Drugi kit (silikon) se nanosi na IZO staklo nakon njegovog prolaska kroz mašinu za pranje stakla i njegovog stiskanja u presi.

MONTAŽA

Montaža je jedan od glavnih faktora da li će ugrađeni prozor biti funkcionalan ili ne.

Ako štok  prozora nije pravilno nivelisan prozorsko krilo neće stajati mirno kada se otvori, nego će se uvijek samo otvarati ili zatvarati.

Jedna od prvih stvari koja se treba uraditi na novogradnji ako to već nije urađeno, jeste da se prenese vagres tj. da se prenesu visine od gotovoga poda  po svim otvorima da bi sva stolarija bila postavljena u istoj visini, naručito treba pripaziti na balkonska i ulazna vrata .

Meni se skoro desio slučaj da su temelj i ploča bježali od vagresa 100 mm. Zato oprez.

Štok mora biti dobro učvršćen u zid sa vijcima, pogotovo na sredini štoka gdje postoji najveća opasnost da ga pur pjena  (koja se mora staviti oko prozora) zbog svoje jačine savije prema unutrašnjosti.

I to je jedna od čestih montažerskih grešaka na koje sam nailazio.

Pur pjena je jako bitna stavka u montaži. Ona se u isto vreme širi i stvrdnjava, pa je zato dobra za učvršćivanje prozora i za toplotnu izolaciju oko prozora.

Prije pronalaska pur pjene je bilo teško zatvoriti rupe između štoka i zida pa su se nekadašnji majstori morali namučiti gurajući papir, staklenu vunu, komade cigle itd....ali sve to nije bilo dovoljno da spriječi izlazak toplote iz prostorije i ulazak hladnog zraka spolja. Sa pjenom su rješeni svi ti problemi. Samo ipak treba naglasiti da pur pjena nije vodonepropusna i da se ona obavezno mora prekriti slojem maltera ili sl. da bi bila funkcionalna.

Za prozor je takođe jako važno da bude dobro ukajlan na staklu.

Šta to znači ? To znači da u unutršnjosti prozorskoga krila izeđu stakla i profila moraju biti postavljene osnovne kajle za staklo a podmečući dodatne kajle kod donje baglame i dijagonalno od nje mi možemo dizati prozor koliko je potrebno. I preduhitriti težinu stakla koje prozor obara dole. U ozbiljnim firmama to se vrši u presama za stekljenje prozora.

Prese prozor dotjeraju u vinkl tj. poravnaju ga pod 90 stepeni ( kao što mora biti u zidu kada ga nivelišemo) i onda se vrši najpreciznije kajlanje. Na terenu se vrše samo sitne korekcije.

U našim krajevima učvršćivanje prozorskoga štoka se vrši na dva načina :

   1. Bušenjem štoka prije varenja u firmi. Tako da na montaži direktno kroz štok zavrnemo vijak  u zid.

   2. Postavljanjem ankera na vanjski dio štoka. U tom slučaju vijcima prolazimo kroz ankere i tako

       učvršćujemo štok za zid.

Odmah moramo reći da ne bi bilo zabune da su i jedan i drugi način ispravni i po preporuci proizvođača profila. Montažeri na montaži svakako često moraju upotrijebiti i jedan i drugi način zbog specifičnosti postojećih otvora.

Prednost 1. načina je što omogućava vijku koji prođe kroz profil i ojačanje da štok učvrsti na najbolji mogući način ali tada se obavezno u rupe moraju staviti plastični čepovi kako profil nebi gubio na svojoj termoizalacionoj dinamici.

Prednost 2. načina je to što se komore uopšte ne buše tu je ali zato je učvrščivanje sa strane a ne kroz profil.

I na kraju ali ne manje važno u dogovoru sa kupcem moraju se odlijepiti zaštitne trake sa stolarije.

Pogotovo ako se na objektu neće uskoro nastavljati radovi, a ide ljeto zna se desiti da se zaštitna traka toliko zalijepi za stolariju da se ne može odlijepiti.